Letero al amikoj de la palestinanoj

Tiu ĉi artikolo estas skribita el norvega vidpunkto, sed malgraŭ tio la artikolo tute bone legeblas de ĉiuj.

Kara amiko de la palestinanoj!

Ni dum longa tempo sekvis la evoluon en la najbaraĵo de viaj amikoj kaj tial permesas al ni doni al vi kelkajn observojn kiujn ni faris koncerne ilian situacion.

La palestinanoj bonŝance ne statas tiel malbone kiel certaj volas aserti.

Ni ofte ekhavas la impreson ke viaj amikoj loĝas en la plej malbona najbaraĵo en la mondo. Estas evidente ke ili ne loĝas en la plej bona, sed ankaŭ ne en la plej malbona.

Kiam UN rangigas la landojn de la mondo laŭ variabloj kiel antaŭvidata vivodaŭro, kapablo legi kaj skribi, nivelo de edukado, Malneta Enlanda Produkto (MEP) po enloĝanto kaj aĉetpovo, la palestinanoj en Cisjordanio kaj la Gaza-strio estas kiel 106-aj (HDI-tabelo de 2008).

Kiel komparo la arabaj fratoj kiuj loĝas muron ĉe muro, la sirianoj kaj egiptoj, estas respektive kiel 105-aj kaj 116-aj. La palestinanoj rangiĝas pli bone ol la meznombro de la arabaj landoj koncerne ĉiujn ĉefnombrojn pri vivodaŭro kaj edukado. Popoloj en pli ol 70 ŝtatoj kaj regionoj en la mondo estas pli malbonaj en tiu ĉi rangiĝo ol viaj amikoj.

Tiuj ĉi nombroj estas des pli impresaj kiam ni konsideras ke pluraj palestinaj grupoj estas elektintaj militadon kontraŭ la najbarŝtato kiel ĉefan strategion.

En jaro 2009 estis pli kaj pli ofte raportita pri forta ekonomia kresko en Cisjordanio. Tio aparte dependas de tio ke la Palestina Aŭtoritato havigis pli efikajn policistarojn por starigi publikan ordon.

La palestinanoj travivas multe malpli da militoj ol multaj aliaj popoloj.

Ankaŭ koncerne militojn kaj armitajn konfliktojn la palestinanoj ne statas plej malbone.

La palestinanoj ja travivis siajn dozojn da suferoj en tiu ĉi kunteksto, sed certaj volas aserti ke tiuj estas grandparte aŭ parte proprakulpe kaŭzitaj. Tiun debaton ni ne tenos tie ĉi.

Estas tamen nekontestebla fakto ke furiozas nenombreble da militoj kaj konfliktoj kiuj estas multe pli sangaj ol tiuj en kiuj viaj amikoj estas enmiksitaj.

En la mapo ĉi-supre la grando de la regionoj en la mondo estas prezentita per relativa grando laŭ la nombro de mortigitoj en militoj kaj konfliktoj ene de la regiono proporcie al la tuta nombro de mortigitoj en militoj en la mondo. La nombroj estas de jaro 2002.

La nombro de mortigitoj en ambaŭ flankoj de la “intifado” de la palestinanoj konsistigis kune malpli ol unu procenton el la nombro de mortigitoj en militoj en 2002, eĉ kvankam estis la plej sanga jaro de la dua intifado.

Norvega “spertulo pri la Mezoriento”, kiu estis proparolanto de la politika agendo de viaj amikoj dum pluraj jardekoj, celas ke la nova ŝtato kiu estis fondita en la najbaraĵo de la palestinanoj en 1948 eble estas la plej granda morala dilemo en nia tempo.

Tiakaze ni devas nin demandi: Kiom da gehomoj mortintaj en la militoj montrataj per la landograndoj sur la mapo, rilatas eĉ iomete kun tiu ŝtato?

La akuzo fariĝas eĉ pli harstariga kiam oni rigardas konforman mapon pri la nombro de mortigitoj dum la tuta periodo 1945 – 2000.

Se vi havas la impreson ke la najbaroj de la palestinanoj estas la plej teruraj militinstigantoj en la mondo, tio estas aŭ ĉar vi fariĝis viktimo de tordita gardado de novaĵoj aŭ de kontraŭjudisma propagando de eŭropa aŭ islamisma speco.

La palestinanoj ricevas pli da ekonomia subteno po enloĝanto ol iu alia popolo.

Se ne viaj amikoj ĉiam ricevas tiel multe de sia plej proksima najbaro, ili havas multajn kaj donacemajn amikojn ĉirkaŭ la mondo.

Neniu popolo ricevas tiel multe da internacia subteno kiel la palestinanoj po enloĝanto. La subteno estas ofte pli granda ol tiu kiun la plej malriĉaj kaj plej milite difektitaj afrikaj landoj ricevas.

La palestinanoj ricevas ankaŭ el Norvegio multe pli da subteno po enloĝanto ol iu alia popolo sur la tero.

La palestinanoj neniam estis pli proksime al nacia suvereneco ol tio kio ili nun estas.

Internacia subteno al viaj amikoj ne nur venas en la formo de mono. Estas ankaŭ donata evidenta politika subteno por iliaj naciaj ambicioj.

Vi devas memori ke la palestinanoj neniam antaŭe havis propran ŝtaton. Neniam estis iu Palestino. Viaj amikoj tial neniam estis pli proksime al iu nacia suvereneco ol tio kio ili estas hodiaŭ.

En la 1990-aj jaroj estis starigita la Palestina Aŭtoritato. Preskaŭ ĉiuj palestinanoj en Cisjordanio kaj la Gaza-strio per tio subiĝis al civila palestina regado, la plejparto ankaŭ al palestina sekureca regado.

La internacia komunumo estas preparita agnoski la starigon de la ŝtato Palestino tiel baldaŭ kiam fina pacinterkonsento troviĝas.

La palestinanoj povas ekhavi propran ŝtaton kiam ili akceptas ke la najbaroj retenu la sian.

En la pacintertraktoj en 2000/2001 kaj en 2007/2008 evidentiĝis kio pli ol io alia malhelpas al pacsolvo inter la palestinanoj kaj ilia plej proksima najbaro.

Kaj Jaser Arafat kaj Maĥmud Abbas malakceptis proponojn pri fondado de palestina ŝtato en la tuta Gaza-strio kaj preskaŭ tuta Cisjordanio.

La palestinaj estroj oste malmole malcedis la postulon ke pli ol 5 milionoj da palestinanoj (la idaro de la rifuĝintoj de 1948) havu la rajton ekloĝiĝi en la najbara ŝtato kaj per tio fundamente ŝanĝi la demografian kunmetadon de tiu ĉi ŝtato.

En tiu ĉi mallonga letero mi ne povas tuŝi ĉiujn detalojn pri kial tio estas rifuzita de la najbaroj de viaj amikoj.

Tute mallonge: La najbara ŝtato de la palestinanoj havas evidentan plimulton de popolo kiu estis sen propra ŝtato dum multaj jarcentoj. La spertoj de tio estis tre malbonaj kaj en Eŭropo kaj en Mezoriento.

Ekde 1948 tiu ĉi najbara popolo estis plimulto en sia propra ŝtato, en la sama regiono kie ilia religia ĉefcentro troviĝis dum la lastaj tri mil jaroj.

La najbaroj de viaj amikoj havas nur unu ŝtaton en la mondo kie ili estas plimulto, nur unu ŝtaton kie ilia lingvo estas nacia lingvo, nur unu ŝtaton kie la ŝtato estas stampita de ilia religio. Ili ne povas perdi ĝin.

Por viaj amikoj – la palestinanoj – la situacio estas alia. Ili jam estas plimulto en la ŝtato Jordanio, evidenta plimulto en pli ol 20 ŝtatoj parolas ilian lingvon kaj evidenta plimulto en pli ol 50 ŝtatoj havas la saman religion.

Se la palestinanoj rezignas la postulon pri “rajto reveni”, la najbaroj ekkomprenos ke viaj amikoj antaŭ ĉio estas okupataj de ekhavo de propra ŝtato en Cisjordanio kaj la Gaza-strio. Hodiaŭ evidenta plimulto de la najbaroj havas la impreson ke la palestinaj estroj ne akceptis la identecon kaj konstucian leĝon de la najbara ŝtato.

Eble la plej grava helpo kiun vi povas doni al viaj amikoj estas kuraĝigi ilin akcepti aliajn solvojn ol moviĝon al la najbara ŝtato.

Tradukita el la norvega: Brev til venner av palestinerne

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

Ĉu Israelo kaj la judoj faris/faras malbonaĵojn al la palestinanoj?

En tiu ĉi artikolo ni informiĝas pri ĉu Israelo kaj la judoj faris/faras malbonaĵojn al la palestinanoj. Ni malkaŝas la malveraĵojn dissematajn de la arabaj estroj kaj la maldekstro.

Malamo
Tutcerte estas tiel ke la plejpartego de la homoj sur nia planedo volas vivi en paco kaj trankvilo. Oni volas vivi tute ordinaran vivon: oni volas ĝui la vivon, studi, labori kaj fondi familion. Konfliktoj kaj militoj estas finfine kaŭzataj de rilative eta grupo da homoj. Sekve ĉiuj devas suferi pro la agadoj de tiu ĉi eta grupo. La konflikto inter Israelo kaj ties malamikoj ne multe diferencas de tio. Ankaŭ tiu ĉi konflikto estas finfine kaŭzata de relative eta grupo da homoj.

La konflikto inter Israelo kaj ties malamikoj ŝajnas esti senespera. Ŝajnas ke ĝi estas malfacile solvebla. De tempo al tempo novaj tumultoj ekflamas. Homoj mortas kaj suferas.

Malamo estas unu ingredienco en ĉiuj konfliktoj kaj tiu ingredienco kompreneble ankaŭ troviĝas en la konflikto inter Israelo kaj ties malamikoj. Por kompreni tiun ĉi konflikton, estas grave pripensi la reciprokan malamon inter judoj kaj araboj. Estas evidente ke la malamo kontraŭ la judoj de la araba flanko estas multe pli forta ol ia malamo kontraŭ la araboj de la juda flanko.

Kial devas troviĝi juda ŝtato
La judoj sufiĉe multe diferencas de aliaj popoloj en la mondo. Ili loĝis en diasporo ĉirkaŭ la mondo, sed tamen ili konservis sian kulturon, siajn tradiciojn kaj sian religion. Ili ankaŭ grandparte ne miksiĝis kun aliaj popoloj, sed konserviĝis kiel popolo. (Troviĝas ja tiuj kiuj malice asertas ke la juda popolo estus inventita, sed genetikaj esploroj montras ke ekzistas aparta juda popolo. Newsweek havas interesan anglalingvan artikolon pri tio: The DNA of Abraham’s Children.)

La judoj ankaŭ estas la plej persekutata popolo en la mondo. Konsiderante ke la judoj estis tiel grandskale persekutataj, devus esti memkompreneble ke ili devas havi propran ŝtaton. Devus ankaŭ esti memkompreneble ke tiu ĉi ŝtato troviĝu en la sama loko kie troviĝis la iama Izraelo – la historia patrujo de la juda popolo. Kiam la judoj iom post iom revenis al tiu ĉi regiono la Holokaŭsto ne estis okazinta. Post la Holokaŭsto la bezono de juda ŝtato devus esti eĉ pli memkomprenebla.

Juda ŝtato devas ekzisti por ke la judoj tie povus vivi en tuta libereco – sen timo pri eblaj persekutoj. La historio montris ke devas troviĝi juda ŝtato, ĉar kiam la judoj estis persekutataj neniu ŝtato protektis ilin sed lasis la persekutadon okazi. Oni ne kun certeco povas diri ke tio ne povus okazi denove. Ŝajnas ke la homaro malbone lernas de la historio. Montriĝis ke la juda popolo devas havi la eblon mem decidi pri sia destino. Tial la ekzisto de juda ŝtato estas nepra bezonaĵo.

Iom da historio
En 1920 en San Remo estis decidite ke en la brita mandata teritorio estu fondota ŝtato por la juda popolo. Tiu ĉi decido estis konfirmita du jarojn poste en la Ligo de Nacioj. Kaj judoj daŭre revenis al la teritorio kie iam troviĝis ilia historia patrujo. La teritorio ne estis malplena de loĝantoj, sed la teritorio ankaŭ ne estis plenplena de loĝantoj. Ĝi estis sufiĉe maldense enloĝata.

La enmigrado de araboj neniel estis limigita. Araboj enmigris pro la pli bonaj vivkondiĉoj kiuj estiĝis pro la judoj, sed estiĝis ankaŭ gravaj problemoj pro la araba tumultemo.

Grave estas atenti ke la juda reveno al ilia historia patrujo ne egalas al imperiismo. Imperiistoj konkeris terojn perforte, forpuŝis la tiean loĝantaron kaj ekspluatis la naturriĉaĵojn. La judoj ne tiel faris, sed ili aĉetis terpecojn.

En 1947 UN proponis dispartigon de la teritorio en unu juda kaj unu araba ŝtato. La judoj tion akceptis, sed la araboj tion ne akceptis. La judoj deklaris sin sendependaj kaj tiel estiĝis la juda ŝtato Israelo. Israelo deklarinte sin sendependa la najbarlandoj ekmilitis. Israelo transvivis la militon. La milito ankaŭ kaŭzis ke 700 000 palestinanoj rifuĝis.

Dupolusiĝo
Koncerne la konflikton inter Israelo kaj ties malamikoj troviĝas ia dupolusiĝo. Tio estas ke iuj simpatias por Israelo kaj iuj simpatias por la palestinanoj. La unua flanko asertas ke la alia malpravas kaj male kaj la opinioj pri la historio povas esti tre foraj de unu la alia. Koncerne tion oni devas konsideri, samkiel pri la malamo de la araba flanko kontraŭ la judoj kaj male, ke la emo al distordado de historiaj faktoj kaj emo al inventado kaj diskonigado de malveraĵoj kaj mitoj estas multe pli granda en la araba flanko ol en la israela.

Tiu ĉi fenomeno bone montriĝas koncerne la palestinajn rifuĝintojn. Ĉiuj militoj kaj okazaĵoj dum militoj estas teruraj. Ankaŭ la fuĝo de la palestinanoj estas kompreneble terura. Sed terure estas ankaŭ tio kion la judoj estas devintaj travivi.

Kio kaŭzis la fuĝon de la palestinanoj?
Jen la dupolusiĝo envenas. La respondo al la demando pri kio kaŭzis la fuĝon de la palestinanoj dependas de tio en kiu “poluso” oni troviĝas.

Logika konkludo devus esti ke la milito per si mem kaŭzis ke palestinanoj fuĝis. Militoj normale kaŭzas ke homoj rifuĝas. Iuj tamen emas rezonadi ke la palestinanoj estis forpelitaj por “fari Israelon juda”. La opinioj estas tre malsimilaj. Sed kio estas la vero? Veras ke la judoj forpelis parton de la palestinanoj, sed ĉu ili faris tion por “fari Israelon juda” aŭ ĉu ili faris tion pro aliaj kaŭzoj?

Grave estas konsideri ke por Israelo ne troviĝis la eblo malvenki la militon en 1948. Por pli bone kompreni la aferon oni povas ekz. kompari kun mia lando Finnlando. Se Finnlando estus malvenkinta la militojn kun Rusio tio estus kompreneble efikinta malbonege al Finnlando kaj ties popolo. Sed la malvenko plej verŝajne ne estus elmetinta la finnan popolon en rektan vivdanĝeron. Rusio estus stariginta armeejojn en Finnlandon kaj estus perforte transmoviĝinta finnojn en aliajn lokojn de Rusio. Do gravaj aferoj estus okazintaj, sed la tuta loĝantaro en Finnlando ne estus trovinta sin en rekta vivdanĝero.

Kun sufiĉa certeco oni povas diri ke la samo ne koncernis Israelon kaj la judan popolon en la milito en 1948. Ebla malvenko de tiu milito estus signifinta katastrofegon por la juda popolo. La milito sufiĉe certe estus finiĝinta en grandskala buĉado de la mezorienta judaro, ĉar Mohammad Amin-al-Husayni, kiu ludis ĉefrolon koncerne la tiaman “naciismon” de la palestinanoj, kunlaboris kun Adolf Hitler. Troviĝis plano por ankaŭ solvi la “judan problemon” en Mezoriento.

Havante tiujn ĉi informojn enkape, devus esti memkompreneble ke la milito en 1948 estis grandega danĝero kaj minaco por la mezorienta judaro. En tia situacio la judoj ne havis aliajn eblojn ol forpeli parton de la tumultema arabaro.

Konsiderende estas ankaŭ ke la plejparto de la palestinanoj ne lasis la palestinan teritorion. Nur unu triono el ili alvenis ekster Palestino. Du trionoj el ili estis formovitaj de unu parto de Palestino al alia kaj ne for de sia lando.

La kaŭzo de la fuĝo de la palestinanoj estas unu afero konsiderenda kiam oni volas klarigi kiel Israelo kaj la judoj traktas la palestinanojn. Fakto estas ke la milito mem kaŭzis la fuĝon kaj ke Israelo devis forpeli parton de la palestinanoj pro sekureco. Tamen troviĝas tiuj kiuj volas distordi la faktojn. Troviĝas tiuj kiuj asertas ke troviĝis israela plano forpeli la palestinanojn. Tia plano tamen ne troviĝis. La aserto ke Israelo estus forpelinta parton de la palestinanoj por “fari Israelon juda” ankaŭ ne veras. Israelo ja havas rimarkindan araban loĝantaron hodiaŭ.

Pliaj informoj pri tiuj aferoj troviĝas en la antaŭaj artikoloj “Benny Morris korektas tiujn kiuj citas lin pri la milito 1947-49” kaj “La sekurecaj konsideroj de Israelo”.

Israelo kaj Cisjordanio
Alia konsiderendaĵo kiam oni tuŝas la aferon kiel Israelo traktas la palestinanojn, estas tiu pri kiel Israelo rilatas al palestinanoj en Cisjordanio. Koncerne tion troviĝas multe da konfuzo.

Historia fakto estas ke judoj loĝis en la teritorio, kiun oni hodiaŭ vaste nomas Cisjordanion, dum la tuta historio, escepte de inter 1948 kaj 1967. (Pri tio troviĝas pliaj informoj en antaŭa artikolo “Israelo kaj ties kolonioj en Cisjordanio”.)

Kiel mi jam skribis la malamo kontraŭ la judoj de la araba flanko estas multe pli granda ol la malamo kontraŭ la araboj de la juda flanko. Ankaŭ la emo al distordado de historiaj faktoj kaj emo al inventado kaj diskonigado de malveraĵoj kaj mitoj estas multe pli granda en la araba flanko ol en la israela.

La araba mondo klopodis ekstermi Israelon tri fojojn permilite: 1948, 1967 kaj 1973. Sed ili malsukcesis. Tiel granda estas la malamo. Hodiaŭ ili militas per aliaj rimedoj, nome diskonigante malveraĵojn. Se troviĝas malveraĵoj kaj klopodoj distordi historiajn faktojn koncerne la palestinajn rifuĝintojn, troviĝas multe pli da malveraĵoj pri kiel Israelo rilatas al la palestinanoj en Cisjordanio. La mitoj kaj malveraĵoj abundas kaj la diskonigado kaj dissemado de ili bone sukcesis. Tio tiel bone sukcesis ke eĉ la monda amaskomunikilaro fidas je tiuj mitoj kaj malveraĵoj kaj plue diskonigas ilin. Eĉ mondaj estroj kaj politikistoj fariĝis trompatoj kaj tiel mem fariĝis trompantoj.

Tutcerte troviĝas tiuj kiuj tute kaj plene estas certaj ke Israelo persekutas la palestinanojn kaj faras ajnajn malbonaĵojn al ili. Sed se oni tiel pensas oni fariĝis trompita de la malveraĵoj kaj mensogoj.

Tiel grandskale abundas la mensogoj ke estas malfacile scii kiel komenci por klarigi la aferon. Komence oni povus klarigi ke
– judoj rajtas iel loĝi en Cisjordanio ĉar judoj loĝis en tiuj teroj dum jarmiloj
– Israelo kaj la palestinanoj devas intertrakti kaj kune interkonsenti pri la detaloj
– la israela ĉeesto en Cisjordanio okazas ĉefparte pro sekureco.

La bildo kiun ordinaraj homoj ĝenerale havas, estas ke Israelo limigas la moviĝon de la palestinanoj, detruas iliajn domojn, subpremas ilin kaj faras ajnajn malbonaĵojn al ili.

La kerna afero estas: Israelo ne senkaŭze kaj kaprice limigas la moviĝon de la palestinanoj aŭ senkaŭze kaj kaprice detruas palestinajn domojn.

La antaŭa artikolo “La bonaj malnovaj tempoj antaŭ la paco” bone klarigas kiel en Israelo kaj la palestinaj teritorioj estis en la 70-aj kaj 80-aj jaroj. La palestinanoj povis libere moviĝi. Sed venis la terorismo kaj tial Israelo devas fari aranĝojn pro sekureco.

Israelo ne kaprice detruas domojn de palestinanoj. Ili detruas bombfarejojn kaj armilprovizejojn. Sed la araba propagando transformas tion. Estas asertate ke Israelo detruas domojn de palestinanoj kvankam en la realeco temas pri bombfarejoj kaj armilprovizejoj.

La malamo kontraŭ Israelo kaj la judoj de la araba flanko estas tiel granda ke tiaj aranĝoj fare de Israelo pro sekureco, transformiĝas al io tute alia. Tio estas la nova rimedo de la araba mondo kontraŭ Israelo. Ili ne sukcesis ekstermi Israelon per la tri militoj. Tial ili “inventis” novan rimedon: la mensogojn.

La vero estas ke Israelo ne persekutas la palestinanojn. Ili ne konscie kaj daŭre faras malbonaĵojn al ili. Ili ne kaprice detruas domojn de palestinaj familioj aŭ faras aliajn kruelaĵojn. Ili kontraŭlaboras la terorismon. Ili tial detruas bombfarejojn kaj armilprovizejojn. Pro la terorismo ili ankaŭ devas limigi la moviĝon de la palestinanoj. Israelo estas demokratio – la ununura en Mezoriento – kaj la lando tial observas la homajn rajtojn. Ili traktas la palestinanojn kiel eble plej bone, kvankam kelkfoje estas malfacile por Israelo starigi la sekurecajn aranĝojn.

La kerna problemo estas la araba terorismo kontraŭ la juda ŝtato. Se la terorismo de troviĝus, ankaŭ ne troviĝus limigado de la moviĝo de palestinanoj. Ankaŭ ne troviĝus detruado de domoj kie troviĝas bombfarejoj kaj armilprovizejoj.

Se oni fidas je la mensogoj ke Israelo daŭre farus malbonaĵojn al la palestinanoj, oni fariĝis trompita de araba propagando. Bedaŭrinde tiuj mensogoj englitis en niajn tagĉambrojn per gazetoj kaj televido kiuj estas parte infektitaj de tiaj mensogoj.

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

Benny Morris korektas tiujn kiuj citas lin pri la milito 1947-49

Tradukita el la sveda: Benny Morris rättar dem som citerar honom om kriget 1947-49. La artikolo troviĝas ankaŭ en la angla.

Malamantoj de Israelo emas citi aŭ pli ofte misciti mian esploron por apogi siajn argumentojn. Lasu min proponi kelkajn korektojn.

La palestinaj araboj ne estis respondecaj ”en iu bizara maniero” (David Norris la 31-an de januaro The Irish Times) por tio kio trafis ilin en 1948. Ilia respondeco estis tre rekta kaj facila.

Malgraŭ la volo de la internacia komunumo – kiel estas esprimite en la rezolucio de UN numero 181 de la 29-a de novembro 1947 – la perfortaj atakoj komenciĝis kontraŭ la juda komunumo en Palestino en espero halti la kreiĝon de la juda ŝtato kaj eble ankaŭ ekstermi tiun ĉi komunumon. Sed ili malvenkis; kaj unu rezulto estis la translokiĝo de 700 000 el ili de siaj hejmoj.

Veras kiel Erskine Childers atentigis antaŭ longe ke neniuj arabaj radiostacioj admonis la arabojn fuĝi en granda kvanto; estis fakte pluraj arabaj radiostacioj kiuj admonis ilin resti. Sed, je regiona nivelo, en dekduoj da lokoj en Palestino, arabaj estroj konsilis aŭ admonis virinojn kaj infanojn, aŭ tutajn komunumojn – kiel en Ĥajfo en la fino de aprilo 1948 – esti evakuitaj. La juda urbestro de Ĥajfo Shabtai Levy petis al ili resti la 22-an de aprilo 1948, sed senrezulte.

La plejparto de la palestinaj “rifuĝintoj” fuĝis pro la milito mem – kaj atendante ke ili baldaŭ povus reveni sur la dorsoj de venkantaj arabaj invadantoj. Sed estas ankaŭ vere ke estis pluraj dekduoj da lokoj, inklude Lod kaj Ramlo, el kiuj arabaj komunumoj estis elpelitaj de judaj trupoj.

La translokiĝo de 700 000 araboj kiuj fariĝis “rifuĝintoj” – kaj mi metas la vorton inter citilojn ĉar du trionoj el ili estis formovitaj de unu parto de Palestino al alia kaj ne for de sia lando kio estas la kutima difino de rifuĝinto – ne estis “rasisma krimo” (David Landy la 24-an de januaro The Irish Times). Estis la rezulto de nacia konflikto kaj milito kun religiaj sekundaraj tonoj el muzulmana perspektivo, kiu estis fondita de la araboj mem.

Ne troviĝis iu cionista “plano” aŭ tutkovra baza principaro elpeli la araban loĝantaron aŭ iu “etna purigado”. La plano Dalet (Plano D) de la 10-a de marto 1948 (kiu estas malfermita kaj disponebla por ĉiuj legi en la arkivo de la israela armeo (IDF) kaj en pluraj publikaĵoj) estis la ĉefa plano de Haganah – la juda armea forto kiu fariĝis la israela armeo – por kontraŭagi la atenditan araban atakon al la estonta juda ŝtato. Tiel estas skribite klare esprimite kaj tiel estis. Kaj la invado el Egiptio, Jordanio, Sirio kaj Irako okazis kiel atendite la 15-an de majo.

Veras ke la Plano D donis al la regionaj komandantoj la rajton okupi kaj movi kaj elpeli kaj detrui la arabajn vilaĝojn laŭ kaj malantaŭ la frontlinio kaj la atenditaj invadplanoj de la arabaj armeoj. Veras ankaŭ ke meze de la milito en 1948 la israelaj estroj decidis halti la revenon de “rifuĝintoj” (la “rifuĝintoj” kiuj ĵus estis atakantaj judajn komunumojn) ĉar ili estis konsiderataj kiel potenciala kvina kolono kaj kiel minaco al la ekzisto de la juda ŝtato. Mi ne povas diri ke ilia timo aŭ logiko estis nepravigitaj.

La demonecigo de Israelo estas grandskale bazita sur mensogoj – samkiel la demonecigo de la judoj dum la lastaj 2000 jaroj estas bazita sur mensogoj. Troviĝas kunligo inter tiuj du aferoj.

Mi rekomendas ke Norris, Landy kaj iliaj samspeculoj legus kelkajn historilibrojn kaj konatiĝus kun faktoj kaj ne reutiligus eluzitan araban propagandon. Ili povus per tio lerni ke la “palestina milito” 1948 (la milito de sendependiĝo kiel la israelanoj nomas ĝin) komenciĝis en novembro 1947 kaj ne en majo 1948. Ĝis la 14-a de majo 1948 jam proksimume 2000 israelanoj estis mortintaj, el la 5800 mortintoj kiuj trafis Israelon dum la tuta milito (proksimume 1 % el la tuta juda loĝantaro en Palestino/Israelo, kiu estis proksimume 650 000).

Profesoro Benny Morris

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

La sekurecaj konsideroj de Israelo

Parolante pri la konflikto inter Israelo kaj ties malamikoj oni devas konsideri la cirkonstancojn en kiuj Israelo estis kaj estas. La tuta konflikto devus esti unika. Neniu alia lando geografie tiel malgranda estis tiel multajn fojojn atakita de tiel multaj landoj. Israelo estis atakita en 1948, 1967 kaj 1973. Tiuj spertoj de Israelo postulis ke la lando devis fari aranĝojn rilatantajn al sekureco – samkiel ĉiu ajn alia lando farus estante en simila situacio.

La unua severa minaco kontraŭ Israelo okazis en 1948. Tuj post la sendependa deklarado Israelo estis atakita de siaj najbaraj landoj. Israelo venkis tiun ĉi militon. Du ĉefaj rezultoj de tiu ĉi milito estis ke Israelo konservis sian sendependon kaj ke proksimume 700 000 palestinaj araboj fuĝis.

Troviĝas tiuj kiuj opinias ke Israelo konscie forpelis la arabojn. Tamen la israela historiisto Benny Morris konkludis el siaj esploroj ke ne troviĝis ia ajn israela plano forpeli la araban loĝantaron. La opinioj pri Israelo varias kaj tial ankaŭ la opinioj pri la agadoj de Israelo varias. Oni tamen devas distingi inter opinioj kaj realaj historiaj faktoj. Kelkaj homoj opinias ke Israelo volis/volas pligrandiĝi kaj forpeli la araban loĝantaron aplikante kaŝitajn planojn. Kiel oni vidas tiujn aferojn dependas kompreneble de tio kiel oni vidas la judojn. Troviĝas kaj troviĝis tendencoj vidi la judojn kiel pli-malpli malicajn. Troviĝas kaj troviĝis ja ankaŭ klasikaj kontraŭjudismaj tendencoj laŭ kiuj la judoj havas malicajn kaŝitajn planojn, superregas la mondon ktp. Tia kontraŭjudisma pensmaniero povas ankaŭ transiĝi al kiel oni perceptas Israelon kiel landon kaj la agadojn de la judoj rilate al la estiĝo de Israelo kaj la defendaj operacioj de Israelo dum la historio de la lando. Ĉiuj homoj kompreneble rajtas posedi proprajn opiniojn ankaŭ pri tiuj ĉi aferoj, sed opinioj ke Israelo kaj la judoj estus iel malicaj, kaj tial estus uzantaj nemoralajn rimedojn, kiel ekz. kaŝitajn planojn, ne baziĝas sur realaĵoj. Ekzistas ankaŭ danĝero ke tiaj opinioj fariĝas kontraŭjudismaj, ĉar ili enhavas klasikajn kontraŭjudismajn prezentadojn.

Koncerne la palestinajn rifuĝintojn oni devas konsideri ke parto de la araboj dum longa tempo antaŭ la sendependiĝo de Israelo uzis perforton kontraŭ la juda komunumo en la kolonia mandato Palestino. Post la sendependiĝo de Israelo la najbaraj landoj atakis la landon. Oni devas konsideri ke tiu ĉi situacio – atakantaj arabaj najbarlandoj kaj batalema kaj ribelema araba loĝantaro kaj precipe la kombino de tiuj ĉi du aferoj – estis severega minaco kontraŭ la judoj en Palestino kaj ankaŭ kontraŭ la ekzisto de Israelo. Grava demando estas: kiajn rimedojn lando estas rajtigita fari en tiel severega situacio?

Konsiderende estas ankaŭ ke Israelo estas sufiĉe malgranda lando. Entute konsiderante ke la najbaraj landoj de Israelo ĉiuj samtempe atakis tiun ĉi sufiĉe malgrandan landon, kiu krome havis parte bataleman kaj ribeleman araban loĝantaron, devus esti memkompreneble ke Israelo ne havis aliajn alternativojn ol forpeli parton de la araba loĝantaro por garantii la estontan ekziston de juda komunumo en Palestino. Oni memoru ke Israelo ne forpelis la tutan araban loĝantaron, sed nur parton. Granda parto de la araba loĝantaro forlasis la teritorion pro la simpla kaŭzo ke estis milito, parto estis admonita de la arabaj estroj forlasi la teritorion kaj parto estis forpelita de la israela armeo.

Kiel mi jam diris: oni rajtas posedi proprajn opiniojn ankaŭ pri tiuj ĉi aferoj. La kaŭzo de la israela forpelo de parto de la araba loĝantaro estis tamen la sekureco. Opinioj ke la judoj celis atingi tion per nemoralaj rimedoj, kiel ekz. “kaŝitaj planoj”, ne baziĝas sur realaĵoj. Devus esti memkompreneble ke la judoj estis fervoraj ekhavi propran landon konsiderante la subpremadon, perforton, persekutadon, mistraktadon kaj eĉ amasbuĉadon kiujn la juda popolo devis fronti dum la historio. Ĉar kaj judoj kaj araboj havas rajtojn al tiu ĉi teritorio, ili devas vivi tie kune. Kiel ili tion devus fari estas afero pri kiu ambaŭ popoloj kune devas interkonsenti. Ni ankoraŭ – post pli ol 60 jaroj – estas sur tiu vojo.

La sekva fojo kiam Israelo estis severe minacata estis en jaro 1967. Tiam la najbaraj landoj de Israelo denove atakis la landon. Israelo transvivis ankaŭ tiun ĉi militon, kaj la defendado sukcesis tiel bone ke “novaj” teritorioj estis ekregitaj de Israelo. Ankaŭ tio estas objekto de viglaj debatoj kaj diskutoj, kaj precipe la motivo de la israela ekregado de tiuj “novaj” teritorioj estas grandskale pridiskutata kaj pridebatata. Ankaŭ rilate al tio troviĝas homoj kiuj pensas ke Israelo deziris pligrandiĝi kaj forpeli la araban loĝantaron per nemoralaj rimedoj kaj kaŝitaj planoj. La ĉefa kialo de la ekregado de tiuj ĉi teritorioj estis tamen denove la afero de sekureco. Oni ankaŭ konsideru ke Israelo ekhavis la regadon de tiuj teritorioj en defenda milito, ne en milito kiun ili mem lanĉis.

Sekvas anglalingva filmeto pri la sekurecaj konsideroj de Israelo. La filmeto estas spektinda kvankam oni ne komprenas la anglan, ĉar la grafiko donas bonan kaj klaran bildon pri la afero. Jen la filmeto kaj resumo en esperanto pri la aferoj prezentataj en la filmeto:

• Ĉiu nacio havas rajtojn al sindefendo kaj al sekuraj landlimoj.
• La distanco inter la Jordana Valo kaj la Mediteraneo estas nur 44 mejloj (70 km).
• Israelo havas rajtojn al sekuraj landlimoj laŭ la rezolucio 242.
• La Jordana Valo estas natura barilo inter Israelo kaj la najbaroj de Israelo. Por ke Israelo povus defendi sin, la lando devas regi la Jordanan Valon.
• Israelo devas regi la montokreston, ĉar el la montokresto eblas por la malamiko pafi raketojn sur gravajn celojn ene de Israelo en okazaĵo de milito.
• Se Israelo estus devigita retiriĝi al la armisticaj limoj de 1949 la distanco inter la limo kaj la Mediteraneo estus nur 9 mejloj (15 km), kiu estus neebla defendi. Tial Israelo devas regi la montokreston kaj senarmean palestinan ŝtaton.
• La larĝaj landlimoj de Israelo ebligas ke militaviadiloj povas superflugi la landon dum nur kvar minutoj.
• En malpli ol du minutoj malamika aviadilo povus penetri la aerspacon super la Jordana Valo kaj atingi Jerusalemon. Tial Israelo devas regi la aerspacon super Cisjordanio.
• Por ke Israelo povus defendi sin, la lando devas regi la ĉefvojojn.

Estas gravege memori ke Israelo deziras kaj aspiras pacon. Aranĝoj faritaj de Israelo pro sekurecaj kialoj estas ofte miskomprenataj kaj per tio homoj kulpigas Israelon pri deziro pligrandiĝi kaj fari “etnan purigadon”. La agadoj de Israelo dum la historio tamen montras la malon. Israelo forlasis la Sinajan Duoninsulon kaj paciĝis kun Egiptio. Israelo ankaŭ forlasis la Gaza-strion kaj la sudan Libanon kaj paciĝis kun Jordanio. Tio tute kaj plene kontraŭdiras la asertojn kiujn oni kelkfoje aŭdas ke Israelo volus pligrandiĝi kaj forpeli la arabojn. Tio kontraŭe montras ke Israelo vere aspiras kaj deziras pacon.

La lasta teritorio por kiu ne troviĝas iu fina interkonsento estas Cisjordanio. Israelo ne povas lasi tiun ĉi teritorion kiam ajn kaj kiel ajn, ĉar la situacio en la regiono estas tiel nesekura. Irano minacas per sia nuklea programo kaj la irana prezidento elbuŝigis kelkfoje ke Israelo devus esti forviŝita el la mapo. Hizbulaho havas 30 000 – 40 000 raketojn en suda Libano kaj Hamaso minacas en la sudo. Israelo povas malstriktigi la regadon de Cisjordanio kaj la Gaza-strio nur kiam la sekureca situacio estas tia ke tio eblas. Dume Israelo devas regi tiujn teritoriojn. Tiuj aferoj estas konsiderendaj kiam oni parolas pri la konflikto inter Israelo kaj ties malamikoj. Ni devas havi la faktojn kaj ne distordi la informojn por kulpigi Israelon pri kaŝitaj planoj kaj aliaj malicaĵoj.

La sekureca situacio de tiu ĉi regiono estis streĉita ekde la naskiĝo de Israelo. La milithistorio de tiu ĉi regiono estas unika. Tiaĵo neniam okazis en alia regiono en la mondo, sed se tiaĵo estus okazinta, tiu koncerna lando tutcerte estus agadinta en sama maniero kiel Israelo estas agadinta.

La judoj estas la plej persekutata kaj mistraktata popolo en nia mondo kaj Israelo estas la plej kritikata, pridubata kaj minacata lando en la mondo. Tiuj du aferoj estas ligitaj al unu la alia. Ni nepre devas kompreni tiujn ĉi cirkonstancojn antaŭ ol eldiri aferojn pri tiu ĉi konflikto. Israelo ne estas aganta pro iuj malicaj kialoj – la lando estas aganta pro sekurecaj kialoj. Tio estu la fundamenta elirpunkto en ĉia rezonado pri tiu ĉi konflikto. Aliokaze ni vojerariĝas kaj tio estus malbonege.

Nia deziro ja estas la paciĝo de tiu ĉi regiono kaj tial oni devas vidi la sincerajn dezirojn kaj aspirojn de la juda ŝtato atingi pacon. Tial oni ankaŭ devas cedi ĉiun pensadon ke Israelo kaj la judoj farus malicaĵojn. Tian pensmanieron oni povus konsideri kiel kontraŭjudisman, ĉar oni ne pensas tiel pri aliaj popoloj aŭ landoj.

La juda ŝtato ne faras malicaĵojn – la juda ŝtato batalas por sia ekzisto. Kiel rezulto de tio la lando devis forpeli parton de sia araba loĝantaro, ĉar ĝi estis ribelema kaj batalema. Kaj ankaŭ kiel rezulto de tio la lando devas daŭre regi la Gaza-strion kaj Cisjordanion – kaj faros tion ĝis la tago de paciĝo. Dume ni ne kulpigu Israelon pri kaŝitaj planoj aŭ aliaj malicaj aferoj, sed favoru la paciĝon per kontraŭbatalado de la mensogoj kaj malveraĵoj kiuj troviĝas pri tiu ĉi ununura juda ŝtato. Tiel la tago de paciĝo eble povas veni pli frue.

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.