Spektinda filmo

Spektinda anglalingva filmo:

Bolas la araba mondo

En pluraj arabaj landoj okazis ribeloj kaj el Libio estas raportate ke taĉmentoj buĉadas homojn sur stratoj kaj placoj. Nun klare montriĝas la teruraĵoj de la totalismaj ŝtatoj. En tiuj ĉi landoj oni ne observas la homajn rajtojn kaj ne estas libere. Ne estas parollibereco kaj aliaj liberecoj kaj la homoj en tiuj landoj frontis subpremadon dum longa tempo.

Sed en unu lando en Mezoriento estas tiuj liberecoj. En unu lando oni povas libere sin esprimi sen endanĝeriĝi. Tiu lando estas Israelo.

Nun montriĝas la vero pri la kruelaj totalismaj ŝtatoj en la araba mondo. Sed la malbonaĵoj estis dum longa tempo. Sed kie estis la protestoj? Kie estis la kritikado?

Sed oni ja kritikas Israelon – la ununuran, kvankam ne perfektan demokration en Mezoriento. La duecaj normoj manifestiĝas. Post la okazaĵoj lige kun la ŝiparo al la Gaza-strio oni postulis ke Israelo jesu al internacia enketado. Ĉu oni postulos la samon de Libio aŭ ĉu oni postulas enketadon nur koncerne la ununuran mezorientan demokration?

Finfine kelkaj vortoj pri la pacaj intertraktoj inter Israelo kaj la palestinanoj. La palestina estraro daŭre rifuzas sidiĝi je la sama tablo kun la israela estraro. Ĉu ne homoj vidas kiel absurde tio estas? Ĉu ne homoj vidas kiel bizara la situacio estas? Kiel oni povas pensi ke la tuto povus evolui ĝis palestina ŝtato kiu estus flanke de Israelo kiam la situacio nun estas tiel malbona? Ĉu ne homoj volas vidi la aferon kiel ĝi estas kaj paroli libere pri ĝi? Kvankam oni ne konsentas, oni ja tamen devus povi sidi ĉe la sama tablo por iom interparoli, ĉu ne? Precipe kiam oni estas najbaroj kaj devas vivi flanke de unu la alia.

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

Flugantaj malobservoj de la homaj rajtoj

En nia mondo daŭre okazas du fenomenoj. Ĉi tiuj du fenomenoj estas ligitaj al unu la alia.

1) Teroristoj en la Gaza-strio daŭre pafas raketojn kaj grenadojn en sudan Israelon.

2) La mondo silentas kaj fermas la okulojn antaŭ ĉi tiu unua fenomeno.

Jen anglalingva listo pri la raketoj kaj grenadoj pafitaj en sudan Israelon dum ĉi tiu jaro: http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Palestinian_rocket_attacks_on_Israel,_2011

Se vi ne komprenas la anglan, bonvolu traduki la paĝon en iun lingvon kiun vi komprenas per la tradukilo de Google.

Jen filmeto kiu montras raketon kiu surteriĝas proksime al konstruaĵo kie homoj estas. Tio okazis la 31-an de januaro. Bonŝance la raketo ne trafis la konstruaĵon. Observu ke ĉiu raketo kaj grenado malobservas plurajn rezoluciojn kaj la homajn rajtojn!

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

Cerbumindaĵoj por ĉiuj – kaj precipe por esperantistoj

La juda popolo devenas de Mezoriento. En la teritorio kie Israelo hodiaŭ situas, troviĝis la antikvaj judaj regnoj antaŭ la tempo kiam nia jarkalkulo komenciĝis. Judoj loĝis en la landoj en Mezoriento kaj Nordafriko dum longa tempo. Kelkaj judaj komunumoj en tiuj landoj estis malnovaj je pluraj miloj da jaroj, sed la judoj estis forpelitaj el tiuj landoj dum la 1940-aj, 1950-aj kaj 1960-aj jaroj. Temas pri preskaŭ unu miliono da judaj rifuĝintoj pri kiuj oni malofte parolas.

La teritorio kien la judoj komencis reveni en la fino de la 1800-aj jaroj kaj en la komenco de la 1900-aj jaroj ne estis tute malplena je enloĝantoj, sed ankaŭ ne tre dense enloĝata. En jaro 1881 tie loĝis 457 000 homoj, el kiuj 400 000 estis musulmanoj kaj 13 000 – 20 000 estis judoj. La konformaj nombroj de jaro 1947 estas proksimume 1 100 000 musulmanoj kaj 650 000 judoj. Simpla matematika kalkulo montras ke la musulmana kaj la juda enloĝantaroj kreskis same multe dum la sama tempo.

Troviĝis decido ke hejmlando por la juda popolo estus fondota en la brita mandata teritorio. Neniam troviĝis lando nomata Palestino. Tio nur estas la nomo de la teritorio.

En jaro 1947 UN rekomendis dispartigon de la teritorio en unu juda kaj unu araba lando. La judoj tion akceptis, sed la araboj tion ne akceptis kaj ekmilitis kontraŭ Israelo kiu estis deklarinta sin sendependa. Israelo venkis la militon. Alia sekvo de la milito estis ke proksimume 700 000 palestinanoj forlasis siajn hejmojn.

La historio montris ke estas necese ke la juda popolo havas propran hejmlandon ĉar ili estis tiel altgrade persekutataj. La registaroj en la landoj kie ili loĝis ne ilin protektis. Tio argumento poras propran hejmlandon por la juda popolo. Alia estas ke la juda popolo estas unu elemento de la demografio de Mezoriento. Loĝis judoj en Mezoriento kaj Nordafriko dum tre longa tempo. Tio poras propran landon ankaŭ por ili en Mezoriento. Kiel sekvo de la disfalo de la Otomana Imperio multaj landoj estis kreitaj el kiuj Israelo estas nur unu.

Israelo zorgis pri la judaj rifuĝintoj sen eĉ unu groŝo en mona subteno. La palestinaj rifuĝintoj estus povintaj esti zorgitaj de la najbarlandoj de Israelo, sed rimarkinda parto de ili ankoraŭ loĝas en rifuĝejoj.

Inter 1948 kaj 1967 Cisjordanio estis okupata de Jordanio kaj la Gaza-strio estis okupata de Egiptio. En 1967 Israelo estis denove atakita de siaj najbarlandoj. Tio ripetiĝis en 1973. Post tio Israelo devis elteni diversspecan teroradon (sinmortigaj bombadoj, raketoj) el proksimaj teritorioj: Cisjordanio, la Gaza-strio kaj suda Libano.

Israelo ne estas perfekta lando kaj certe faris multajn erarojn dum la historio, sed la unuflanka kulpigado de Israelo en tiu ĉi konflikto estas absurda. Israelo multfoje montris volon atingi pacon kun la palestinanoj. En 1947 ili akceptis la proponon pri dispartigo. Inter 1948 kaj 1967 palestina ŝtato estis povinta esti fondata, sed tion oni ne faris. En 2000 troviĝis propono pri palestina ŝtato fondota en la Gaza-strio kaj en pli ol 90 % de Cisjordanio kun ponto aŭ tunelo inter la du teritorioj, sed Arafat malakceptis la proponon.

En 2005 Israelo retiriĝis el la Gaza-strio kaj malmuntis ĉiujn koloniojn tie. Kiel sekvo de tio la pafado de raketoj el la Gaza-strio pliintensiĝis.

La konflikto estas solvebla nur per intertraktoj. Ĉiuj kernaj aferoj de la konflikto estas intertrakteblaj, sed la palestina estraro ne estis volanta intertrakti kaj proponitajn solvojn oni malakceptis. Malgraŭ tio oni unuflanke kulpigas Israelon. Malgraŭ tio oni konsideras Israelon kiel la malhelpaĵon al paciĝo. Malgraŭ ke Israelo estis atakita tri fojojn de siaj najbaroj kaj devis elteni diversspecan teroradon el proksimaj teritorioj, oni konsideras Israelon kiel la landon kiu faras militojn en la regiono. Sed ĝis nun Israelo nur sin defendis.

Povas ŝajni ke Israelo uzas intensan perforton kiam la lando sin defendas, sed tio dependas de tio ke la lando ne havas la eblon malvenki eĉ unu militon. Israelo estas malgranda lando. Estas nur 70 km inter Jordano kaj Mediteraneo. Krome Israelo devas klare montri al la teriristoj en la najbaraĵo ke oni ne toleras ilian agadon.

Hodiaŭ la debato pri la konflikto inter Israelo kaj palestinanoj rondiras ĉirkaŭ tri vortoj: okupado, kolonioj kaj koloniantoj. Laŭ rezolucio 242 Israelo devas retiriĝi el teritorioj kiujn la lando okupis en la sestaga milito 1967. En la hodiaŭa debato Israelo estas akre kritikata pro la okupado kaj kutime oni aŭdas ke Israelo senprokraste devas fini la okupadon. Iuj celas ke paco tuj povus esti atingita se Israelo retiriĝus al la landlimoj de 1967. Sed tiuj homoj forgesas ke estis tago kiam Israelo estis malantaŭ tiuj landlimoj. Sed kio tiam okazis? Ĉu daŭris la paco? Ne. En junio 1967 Israelo estis atakita de siaj najbaroj. Tial retiriĝo al la landlimoj de 1967 nepre ne signifus ke paco povus esti atingita.

Rezolucio 242 ne nur devigas Israelon, sed ankaŭ la aliajn enmiksitajn landojn: “Ĉiuj ŝtatoj en la regiono respektu la reciprokan teritorian integrecon, politikan sendependon kaj rajton ekzisti en paco ene de agnoskitaj landlimoj kaj en sekureco, senigitaj de minacoj kaj perfortaj agoj.”

Multaj el la najbarajlandoj de Isarelo eĉ ne agnoskis Israelon kaj diris ke ili tion ne faros.

Ne estas tiel esperplene koncerne la atingon de packontrakto inter Israelo kaj la palestinanoj en la plej proksima estonteco. Oni komencis novajn intertraktojn en la aŭtuno, sed ili malsukcesis. Abbas postulis konstruhalton por ke li eĉ ĉeestos la tablon de intertraktoj. Netanjahu konsentis, sed Abbas aperis ĉe la tablo de intertraktoj nur kiam restis kelkaj semajnoj de la konstruhalto kaj nur por peti ke la konstruhalto estus plilongigita tri monatojn kaj por post tio denove malaperi.

Ĉiuj kernaj aferoj de la konflikto estas intertrakteblaj, kiel jam antaŭe menciite, sed plej grave estas eviti homan suferadon tiel longe kiel eble. Momente estas relativa trankvilo inter Israelo kaj la palestinanoj, sed pace ja ne estas. La pafado de raketoj el la Gaza-strio pliintensiĝis dum la lastaj semajnoj kaj la ne perfekta sekureca situacio en Cisjordanio kaŭzas ke vojbariloj kaj aliaj sekurecaj aranĝoj ankoraŭ estas necesaj.

Kompreneble la sekurecaj aranĝoj efikas al la ĉiutaga vivo de la palestinanoj, sed la situacio ne estas tiel malbona kiel multaj volas aserti. Sufiĉe forta ekonomia plikresko okazis dum la lasta jaro kaj en Cisjordanio kaj en la Gaza-strio.

La relative trankvila situacio povus evolui ĝis daŭra paco se troviĝus volo fari tion. La elirpunkto tamen estas vere komplika. La mondo povus kontribui al pli favora elirpunkto prezentante la konflikton inter Israelo kaj la palestinanoj pli ekvilibre. Israelo kompreneble ne estas perfekta lando kaj certe faris erarojn dum la historio, sed la unuflanka kulpigado de Israelo ne kontribuas al la pacprocezo en pozitiva maniero.

Hodiaŭ regas granda konfuzo koncerne la konflikton inter Israelo kaj la palestinanoj. Israelo estas prezentata kiel la malhelpaĵo al la paciĝo. Israelo estas prezentata kiel tiu kiu ne deziras pacon kaj kiel tiu kiu ne volas intertrakti. Malgraŭ tio ke Israelo estis atakita tre fojojn fare de siaj najbarlandoj kaj estis elmetata de diversspeca terorado dum pluraj jardekoj, Israelo estas konsiderata kiel la lando kiu komencas militojn en la regiono. Tiu unuflanka kulpigado de Israelo ne kontribuas al la pacprocezo, sed pli ĝuste kontribuas al la reganta konfuzo, kio finfine siavice malfavoras la tutan pacprocezon.

Se hodiaŭ ne ŝajnas tiel esperplene koncerne la atingon de packontrakto inter Israelo kaj la palestinanoj, la mondo ĉiukaze povus komenci konsideri la situacion iom pli ekvilibre kaj ne la tutan tempon kulpigi Israelon pro tio ke la pacprocezo ne progresas tiel kiel oni deziras. Se la mondo ne pretas konsideri la aferon tiel kiel ĝi estas, kiel oni povas atendi ke paco povus esti atingita?

Dum la lastaj monatoj pluraj landoj agnoskis Palestinon. Sed la vero estas ke agnosko de Palestino ne solvas iujn ajn problemojn. Malgraŭ agnosko de Palestino ĉiuj kernaj aferoj restas – kiel nesolvitaj.

La situacio povas ŝajni senespera kaj malfacila, sed la mondo ĉiukaze povus komenci konsideri la aferon tiel kiel ĝi estas: Israelo multajn fojojn montris ke ili estas volantaj atingi pacon kun la palestinanoj. Israelo multfoje montris ke ili estas volontaj fari cedojn por ke paco povus esti atingita. Israelo ne estas la malhelpaĵo al paciĝo, sed vere interesiĝas pri paciĝo kun la palestinanoj. La vojo ĝis solvo de la konflikto povas esti malfacila, sed bona komenco povus esti se la mondo pretus konsideri la aferon tiel kiel ĝi vere estas kaj ne konstante kulpigus Israelon pro tio ke la pacprocezo ne progresas tiel kiel oni deziras.

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.