Kiel atingi pacon inter Israelo kaj la palestinanoj?

Ŝajnas ke la atingado de paco inter Israelo kaj la palestinanoj estas eterna projekto kvankam oni multe faris por klopodi atingi pacon.

Oni tamen devas esti preta vidi historiajn faktojn. La historio montras ke pliigo de palestina memdetermino aŭtomate signifis plikreskon de perforto kaj terorismo. En la 1990-aj jaroj estis starigita la Palestina Aŭtoritato. La plejmulto de la palestinaj araboj subiĝis al tiu ĉi aŭtoritato. Sed tiu ĉi paŝo ne signifis plian pacecon, sed estis lanĉita dua intifado.

En jaro 2005 Israelo tute retiriĝis el la Gaza-strio, sed Hamaso ekregis tie kaj plintensiĝis la raket- kaj grenadopafado. Tiu ĉi paŝo ankaŭ ne signifis plikreskon de paceco, sed signifis plikreskon de la perforto kaj terorismo.

La plej ŝokiga fakto estas ke ŝajnas ke la internacia komunuma ne havas tiel multe da zorgoj pri tiuj ĉi faktoj. Ŝajnas ke oni ne vidas tiujn ĉi faktojn ke plia palestina memdetermino kvazaŭ aŭtomate signifis plikreskon de perforto kaj terorismo. Logike oni devus kritiki la palestinan estraron pro tio kaj ankaŭ alpremi al la palestinanoj, sed tamen en pli kaj pli granda rondo oni konsideras Israelon kiel la ununuran al kiu oni devas alpremi.

Hamaso estas terororganizaĵo kies celo estas detrui Israelon. La pacprocezo ĝis nun estis tre komplika, sed ĝi eĉ plikomplikiĝis kiam Fatah kaj Hamas iel repaciĝis ĵuse. Tio kondukis al retenado de palestina impostmono kolektita fare de Israelo ĉar Israelo kompreneble nek volas nek povas pagi tiun ĉi impotmonon al la palestinanoj pro tio ke la mono povas fali en la manojn de Hamaso.

La pacprocezo estis komplika ĝis nun sed ĝi eĉ plikomplikiĝis kiam Fatah kaj Hamaso ĵuse repaciĝis. Tiu repaciĝo havas malbonan efikon al kaj israelanoj kaj palestinanoj. Kie estas Hamaso tie estas problemo.

La palestinanoj devas agnoski Israelon, cedi ĉian perforton kaj terorismon, ĉesi glori teroristojn kaj reveni al la tablo por intertrakti. Oni povas havi diversajn opiniojn pri la historio kaj la agadoj de ambaŭ flankoj, sed fakto estas ke du proksimaj najbaroj devas povi fari interparoladon kvankam oni povas esti iom acida pro unu la alia. La celo de interparolado ja estas plibonigi la interrilaton, sed tio ne povas okazi se oni ne interparolas.

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

Maturiĝetas Palestino

Piedpilkludada evento por gejunuloj okazonta pli malfrue tiun ĉi semajnon estas nomita laŭ la unua palestina sinmortiga bombistino Wafa Idris. Tion komunikas la palestina gejunulejo Al-Amari.

Wafa Idris estis la unua palestina ina sinmortiga bombisto. Ŝi eksplodigis sin en Jerusalemo mortigante unu kaj vundante pli ol 150 la 27-an de januaro 2002. Kiel volontulino de la palestina duonluno ŝi povis trapasi la israelan sekureckontrolejon kaj eniri Jerusalemon en palestina ambulanco. Ekde ŝia bombado Israelo estas devanta prokrasti la eniradon de palestinaj ambulancoj al Jerusalemo ĉe sekureckontrolejoj.

La Palestina Aŭtoritato ripetfoje prezentis Wafa kiel heroinon kaj modelulinon nomante lokojn kaj eventojn laŭ ŝi. Tamen la palestina estraro devus kontraŭlabori ĉian ajn tian gloradon de teroristoj. Ĉu vere tian Palestinon la mondo devus agnoski?

Jen kanto kiu estis multfoje telesendita de la palestina televido. Traduko troviĝas sube.

”Mia fratino Wafa,
Mia fratino Wafa
Ho la korbato de fiereco
Ho floro kiu estis surtere kiu nun estas en la ĉielo.
Allah Akbar! [Alaho estas granda]
Ho Palestino de la araboj
Allah Akbar, Ho Wafa!
Sed vi elektis ŝahadon [martirecon]
En morto vi alportis vivon al la aspirado
Sed vi elektis ŝahadon
En morto vi alportis vivon al la aspirado.”

Pliaj informoj en la angla: http://www.palwatch.org/main.aspx?fi=157&doc_id=4765

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

Bolas la araba mondo

En pluraj arabaj landoj okazis ribeloj kaj el Libio estas raportate ke taĉmentoj buĉadas homojn sur stratoj kaj placoj. Nun klare montriĝas la teruraĵoj de la totalismaj ŝtatoj. En tiuj ĉi landoj oni ne observas la homajn rajtojn kaj ne estas libere. Ne estas parollibereco kaj aliaj liberecoj kaj la homoj en tiuj landoj frontis subpremadon dum longa tempo.

Sed en unu lando en Mezoriento estas tiuj liberecoj. En unu lando oni povas libere sin esprimi sen endanĝeriĝi. Tiu lando estas Israelo.

Nun montriĝas la vero pri la kruelaj totalismaj ŝtatoj en la araba mondo. Sed la malbonaĵoj estis dum longa tempo. Sed kie estis la protestoj? Kie estis la kritikado?

Sed oni ja kritikas Israelon – la ununuran, kvankam ne perfektan demokration en Mezoriento. La duecaj normoj manifestiĝas. Post la okazaĵoj lige kun la ŝiparo al la Gaza-strio oni postulis ke Israelo jesu al internacia enketado. Ĉu oni postulos la samon de Libio aŭ ĉu oni postulas enketadon nur koncerne la ununuran mezorientan demokration?

Finfine kelkaj vortoj pri la pacaj intertraktoj inter Israelo kaj la palestinanoj. La palestina estraro daŭre rifuzas sidiĝi je la sama tablo kun la israela estraro. Ĉu ne homoj vidas kiel absurde tio estas? Ĉu ne homoj vidas kiel bizara la situacio estas? Kiel oni povas pensi ke la tuto povus evolui ĝis palestina ŝtato kiu estus flanke de Israelo kiam la situacio nun estas tiel malbona? Ĉu ne homoj volas vidi la aferon kiel ĝi estas kaj paroli libere pri ĝi? Kvankam oni ne konsentas, oni ja tamen devus povi sidi ĉe la sama tablo por iom interparoli, ĉu ne? Precipe kiam oni estas najbaroj kaj devas vivi flanke de unu la alia.

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

Cerbumindaĵoj por ĉiuj – kaj precipe por esperantistoj

La juda popolo devenas de Mezoriento. En la teritorio kie Israelo hodiaŭ situas, troviĝis la antikvaj judaj regnoj antaŭ la tempo kiam nia jarkalkulo komenciĝis. Judoj loĝis en la landoj en Mezoriento kaj Nordafriko dum longa tempo. Kelkaj judaj komunumoj en tiuj landoj estis malnovaj je pluraj miloj da jaroj, sed la judoj estis forpelitaj el tiuj landoj dum la 1940-aj, 1950-aj kaj 1960-aj jaroj. Temas pri preskaŭ unu miliono da judaj rifuĝintoj pri kiuj oni malofte parolas.

La teritorio kien la judoj komencis reveni en la fino de la 1800-aj jaroj kaj en la komenco de la 1900-aj jaroj ne estis tute malplena je enloĝantoj, sed ankaŭ ne tre dense enloĝata. En jaro 1881 tie loĝis 457 000 homoj, el kiuj 400 000 estis musulmanoj kaj 13 000 – 20 000 estis judoj. La konformaj nombroj de jaro 1947 estas proksimume 1 100 000 musulmanoj kaj 650 000 judoj. Simpla matematika kalkulo montras ke la musulmana kaj la juda enloĝantaroj kreskis same multe dum la sama tempo.

Troviĝis decido ke hejmlando por la juda popolo estus fondota en la brita mandata teritorio. Neniam troviĝis lando nomata Palestino. Tio nur estas la nomo de la teritorio.

En jaro 1947 UN rekomendis dispartigon de la teritorio en unu juda kaj unu araba lando. La judoj tion akceptis, sed la araboj tion ne akceptis kaj ekmilitis kontraŭ Israelo kiu estis deklarinta sin sendependa. Israelo venkis la militon. Alia sekvo de la milito estis ke proksimume 700 000 palestinanoj forlasis siajn hejmojn.

La historio montris ke estas necese ke la juda popolo havas propran hejmlandon ĉar ili estis tiel altgrade persekutataj. La registaroj en la landoj kie ili loĝis ne ilin protektis. Tio argumento poras propran hejmlandon por la juda popolo. Alia estas ke la juda popolo estas unu elemento de la demografio de Mezoriento. Loĝis judoj en Mezoriento kaj Nordafriko dum tre longa tempo. Tio poras propran landon ankaŭ por ili en Mezoriento. Kiel sekvo de la disfalo de la Otomana Imperio multaj landoj estis kreitaj el kiuj Israelo estas nur unu.

Israelo zorgis pri la judaj rifuĝintoj sen eĉ unu groŝo en mona subteno. La palestinaj rifuĝintoj estus povintaj esti zorgitaj de la najbarlandoj de Israelo, sed rimarkinda parto de ili ankoraŭ loĝas en rifuĝejoj.

Inter 1948 kaj 1967 Cisjordanio estis okupata de Jordanio kaj la Gaza-strio estis okupata de Egiptio. En 1967 Israelo estis denove atakita de siaj najbarlandoj. Tio ripetiĝis en 1973. Post tio Israelo devis elteni diversspecan teroradon (sinmortigaj bombadoj, raketoj) el proksimaj teritorioj: Cisjordanio, la Gaza-strio kaj suda Libano.

Israelo ne estas perfekta lando kaj certe faris multajn erarojn dum la historio, sed la unuflanka kulpigado de Israelo en tiu ĉi konflikto estas absurda. Israelo multfoje montris volon atingi pacon kun la palestinanoj. En 1947 ili akceptis la proponon pri dispartigo. Inter 1948 kaj 1967 palestina ŝtato estis povinta esti fondata, sed tion oni ne faris. En 2000 troviĝis propono pri palestina ŝtato fondota en la Gaza-strio kaj en pli ol 90 % de Cisjordanio kun ponto aŭ tunelo inter la du teritorioj, sed Arafat malakceptis la proponon.

En 2005 Israelo retiriĝis el la Gaza-strio kaj malmuntis ĉiujn koloniojn tie. Kiel sekvo de tio la pafado de raketoj el la Gaza-strio pliintensiĝis.

La konflikto estas solvebla nur per intertraktoj. Ĉiuj kernaj aferoj de la konflikto estas intertrakteblaj, sed la palestina estraro ne estis volanta intertrakti kaj proponitajn solvojn oni malakceptis. Malgraŭ tio oni unuflanke kulpigas Israelon. Malgraŭ tio oni konsideras Israelon kiel la malhelpaĵon al paciĝo. Malgraŭ ke Israelo estis atakita tri fojojn de siaj najbaroj kaj devis elteni diversspecan teroradon el proksimaj teritorioj, oni konsideras Israelon kiel la landon kiu faras militojn en la regiono. Sed ĝis nun Israelo nur sin defendis.

Povas ŝajni ke Israelo uzas intensan perforton kiam la lando sin defendas, sed tio dependas de tio ke la lando ne havas la eblon malvenki eĉ unu militon. Israelo estas malgranda lando. Estas nur 70 km inter Jordano kaj Mediteraneo. Krome Israelo devas klare montri al la teriristoj en la najbaraĵo ke oni ne toleras ilian agadon.

Hodiaŭ la debato pri la konflikto inter Israelo kaj palestinanoj rondiras ĉirkaŭ tri vortoj: okupado, kolonioj kaj koloniantoj. Laŭ rezolucio 242 Israelo devas retiriĝi el teritorioj kiujn la lando okupis en la sestaga milito 1967. En la hodiaŭa debato Israelo estas akre kritikata pro la okupado kaj kutime oni aŭdas ke Israelo senprokraste devas fini la okupadon. Iuj celas ke paco tuj povus esti atingita se Israelo retiriĝus al la landlimoj de 1967. Sed tiuj homoj forgesas ke estis tago kiam Israelo estis malantaŭ tiuj landlimoj. Sed kio tiam okazis? Ĉu daŭris la paco? Ne. En junio 1967 Israelo estis atakita de siaj najbaroj. Tial retiriĝo al la landlimoj de 1967 nepre ne signifus ke paco povus esti atingita.

Rezolucio 242 ne nur devigas Israelon, sed ankaŭ la aliajn enmiksitajn landojn: “Ĉiuj ŝtatoj en la regiono respektu la reciprokan teritorian integrecon, politikan sendependon kaj rajton ekzisti en paco ene de agnoskitaj landlimoj kaj en sekureco, senigitaj de minacoj kaj perfortaj agoj.”

Multaj el la najbarajlandoj de Isarelo eĉ ne agnoskis Israelon kaj diris ke ili tion ne faros.

Ne estas tiel esperplene koncerne la atingon de packontrakto inter Israelo kaj la palestinanoj en la plej proksima estonteco. Oni komencis novajn intertraktojn en la aŭtuno, sed ili malsukcesis. Abbas postulis konstruhalton por ke li eĉ ĉeestos la tablon de intertraktoj. Netanjahu konsentis, sed Abbas aperis ĉe la tablo de intertraktoj nur kiam restis kelkaj semajnoj de la konstruhalto kaj nur por peti ke la konstruhalto estus plilongigita tri monatojn kaj por post tio denove malaperi.

Ĉiuj kernaj aferoj de la konflikto estas intertrakteblaj, kiel jam antaŭe menciite, sed plej grave estas eviti homan suferadon tiel longe kiel eble. Momente estas relativa trankvilo inter Israelo kaj la palestinanoj, sed pace ja ne estas. La pafado de raketoj el la Gaza-strio pliintensiĝis dum la lastaj semajnoj kaj la ne perfekta sekureca situacio en Cisjordanio kaŭzas ke vojbariloj kaj aliaj sekurecaj aranĝoj ankoraŭ estas necesaj.

Kompreneble la sekurecaj aranĝoj efikas al la ĉiutaga vivo de la palestinanoj, sed la situacio ne estas tiel malbona kiel multaj volas aserti. Sufiĉe forta ekonomia plikresko okazis dum la lasta jaro kaj en Cisjordanio kaj en la Gaza-strio.

La relative trankvila situacio povus evolui ĝis daŭra paco se troviĝus volo fari tion. La elirpunkto tamen estas vere komplika. La mondo povus kontribui al pli favora elirpunkto prezentante la konflikton inter Israelo kaj la palestinanoj pli ekvilibre. Israelo kompreneble ne estas perfekta lando kaj certe faris erarojn dum la historio, sed la unuflanka kulpigado de Israelo ne kontribuas al la pacprocezo en pozitiva maniero.

Hodiaŭ regas granda konfuzo koncerne la konflikton inter Israelo kaj la palestinanoj. Israelo estas prezentata kiel la malhelpaĵo al la paciĝo. Israelo estas prezentata kiel tiu kiu ne deziras pacon kaj kiel tiu kiu ne volas intertrakti. Malgraŭ tio ke Israelo estis atakita tre fojojn fare de siaj najbarlandoj kaj estis elmetata de diversspeca terorado dum pluraj jardekoj, Israelo estas konsiderata kiel la lando kiu komencas militojn en la regiono. Tiu unuflanka kulpigado de Israelo ne kontribuas al la pacprocezo, sed pli ĝuste kontribuas al la reganta konfuzo, kio finfine siavice malfavoras la tutan pacprocezon.

Se hodiaŭ ne ŝajnas tiel esperplene koncerne la atingon de packontrakto inter Israelo kaj la palestinanoj, la mondo ĉiukaze povus komenci konsideri la situacion iom pli ekvilibre kaj ne la tutan tempon kulpigi Israelon pro tio ke la pacprocezo ne progresas tiel kiel oni deziras. Se la mondo ne pretas konsideri la aferon tiel kiel ĝi estas, kiel oni povas atendi ke paco povus esti atingita?

Dum la lastaj monatoj pluraj landoj agnoskis Palestinon. Sed la vero estas ke agnosko de Palestino ne solvas iujn ajn problemojn. Malgraŭ agnosko de Palestino ĉiuj kernaj aferoj restas – kiel nesolvitaj.

La situacio povas ŝajni senespera kaj malfacila, sed la mondo ĉiukaze povus komenci konsideri la aferon tiel kiel ĝi estas: Israelo multajn fojojn montris ke ili estas volantaj atingi pacon kun la palestinanoj. Israelo multfoje montris ke ili estas volontaj fari cedojn por ke paco povus esti atingita. Israelo ne estas la malhelpaĵo al paciĝo, sed vere interesiĝas pri paciĝo kun la palestinanoj. La vojo ĝis solvo de la konflikto povas esti malfacila, sed bona komenco povus esti se la mondo pretus konsideri la aferon tiel kiel ĝi vere estas kaj ne konstante kulpigus Israelon pro tio ke la pacprocezo ne progresas tiel kiel oni deziras.

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

Letero al amikoj de la palestinanoj

Tiu ĉi artikolo estas skribita el norvega vidpunkto, sed malgraŭ tio la artikolo tute bone legeblas de ĉiuj.

Kara amiko de la palestinanoj!

Ni dum longa tempo sekvis la evoluon en la najbaraĵo de viaj amikoj kaj tial permesas al ni doni al vi kelkajn observojn kiujn ni faris koncerne ilian situacion.

La palestinanoj bonŝance ne statas tiel malbone kiel certaj volas aserti.

Ni ofte ekhavas la impreson ke viaj amikoj loĝas en la plej malbona najbaraĵo en la mondo. Estas evidente ke ili ne loĝas en la plej bona, sed ankaŭ ne en la plej malbona.

Kiam UN rangigas la landojn de la mondo laŭ variabloj kiel antaŭvidata vivodaŭro, kapablo legi kaj skribi, nivelo de edukado, Malneta Enlanda Produkto (MEP) po enloĝanto kaj aĉetpovo, la palestinanoj en Cisjordanio kaj la Gaza-strio estas kiel 106-aj (HDI-tabelo de 2008).

Kiel komparo la arabaj fratoj kiuj loĝas muron ĉe muro, la sirianoj kaj egiptoj, estas respektive kiel 105-aj kaj 116-aj. La palestinanoj rangiĝas pli bone ol la meznombro de la arabaj landoj koncerne ĉiujn ĉefnombrojn pri vivodaŭro kaj edukado. Popoloj en pli ol 70 ŝtatoj kaj regionoj en la mondo estas pli malbonaj en tiu ĉi rangiĝo ol viaj amikoj.

Tiuj ĉi nombroj estas des pli impresaj kiam ni konsideras ke pluraj palestinaj grupoj estas elektintaj militadon kontraŭ la najbarŝtato kiel ĉefan strategion.

En jaro 2009 estis pli kaj pli ofte raportita pri forta ekonomia kresko en Cisjordanio. Tio aparte dependas de tio ke la Palestina Aŭtoritato havigis pli efikajn policistarojn por starigi publikan ordon.

La palestinanoj travivas multe malpli da militoj ol multaj aliaj popoloj.

Ankaŭ koncerne militojn kaj armitajn konfliktojn la palestinanoj ne statas plej malbone.

La palestinanoj ja travivis siajn dozojn da suferoj en tiu ĉi kunteksto, sed certaj volas aserti ke tiuj estas grandparte aŭ parte proprakulpe kaŭzitaj. Tiun debaton ni ne tenos tie ĉi.

Estas tamen nekontestebla fakto ke furiozas nenombreble da militoj kaj konfliktoj kiuj estas multe pli sangaj ol tiuj en kiuj viaj amikoj estas enmiksitaj.

En la mapo ĉi-supre la grando de la regionoj en la mondo estas prezentita per relativa grando laŭ la nombro de mortigitoj en militoj kaj konfliktoj ene de la regiono proporcie al la tuta nombro de mortigitoj en militoj en la mondo. La nombroj estas de jaro 2002.

La nombro de mortigitoj en ambaŭ flankoj de la “intifado” de la palestinanoj konsistigis kune malpli ol unu procenton el la nombro de mortigitoj en militoj en 2002, eĉ kvankam estis la plej sanga jaro de la dua intifado.

Norvega “spertulo pri la Mezoriento”, kiu estis proparolanto de la politika agendo de viaj amikoj dum pluraj jardekoj, celas ke la nova ŝtato kiu estis fondita en la najbaraĵo de la palestinanoj en 1948 eble estas la plej granda morala dilemo en nia tempo.

Tiakaze ni devas nin demandi: Kiom da gehomoj mortintaj en la militoj montrataj per la landograndoj sur la mapo, rilatas eĉ iomete kun tiu ŝtato?

La akuzo fariĝas eĉ pli harstariga kiam oni rigardas konforman mapon pri la nombro de mortigitoj dum la tuta periodo 1945 – 2000.

Se vi havas la impreson ke la najbaroj de la palestinanoj estas la plej teruraj militinstigantoj en la mondo, tio estas aŭ ĉar vi fariĝis viktimo de tordita gardado de novaĵoj aŭ de kontraŭjudisma propagando de eŭropa aŭ islamisma speco.

La palestinanoj ricevas pli da ekonomia subteno po enloĝanto ol iu alia popolo.

Se ne viaj amikoj ĉiam ricevas tiel multe de sia plej proksima najbaro, ili havas multajn kaj donacemajn amikojn ĉirkaŭ la mondo.

Neniu popolo ricevas tiel multe da internacia subteno kiel la palestinanoj po enloĝanto. La subteno estas ofte pli granda ol tiu kiun la plej malriĉaj kaj plej milite difektitaj afrikaj landoj ricevas.

La palestinanoj ricevas ankaŭ el Norvegio multe pli da subteno po enloĝanto ol iu alia popolo sur la tero.

La palestinanoj neniam estis pli proksime al nacia suvereneco ol tio kio ili nun estas.

Internacia subteno al viaj amikoj ne nur venas en la formo de mono. Estas ankaŭ donata evidenta politika subteno por iliaj naciaj ambicioj.

Vi devas memori ke la palestinanoj neniam antaŭe havis propran ŝtaton. Neniam estis iu Palestino. Viaj amikoj tial neniam estis pli proksime al iu nacia suvereneco ol tio kio ili estas hodiaŭ.

En la 1990-aj jaroj estis starigita la Palestina Aŭtoritato. Preskaŭ ĉiuj palestinanoj en Cisjordanio kaj la Gaza-strio per tio subiĝis al civila palestina regado, la plejparto ankaŭ al palestina sekureca regado.

La internacia komunumo estas preparita agnoski la starigon de la ŝtato Palestino tiel baldaŭ kiam fina pacinterkonsento troviĝas.

La palestinanoj povas ekhavi propran ŝtaton kiam ili akceptas ke la najbaroj retenu la sian.

En la pacintertraktoj en 2000/2001 kaj en 2007/2008 evidentiĝis kio pli ol io alia malhelpas al pacsolvo inter la palestinanoj kaj ilia plej proksima najbaro.

Kaj Jaser Arafat kaj Maĥmud Abbas malakceptis proponojn pri fondado de palestina ŝtato en la tuta Gaza-strio kaj preskaŭ tuta Cisjordanio.

La palestinaj estroj oste malmole malcedis la postulon ke pli ol 5 milionoj da palestinanoj (la idaro de la rifuĝintoj de 1948) havu la rajton ekloĝiĝi en la najbara ŝtato kaj per tio fundamente ŝanĝi la demografian kunmetadon de tiu ĉi ŝtato.

En tiu ĉi mallonga letero mi ne povas tuŝi ĉiujn detalojn pri kial tio estas rifuzita de la najbaroj de viaj amikoj.

Tute mallonge: La najbara ŝtato de la palestinanoj havas evidentan plimulton de popolo kiu estis sen propra ŝtato dum multaj jarcentoj. La spertoj de tio estis tre malbonaj kaj en Eŭropo kaj en Mezoriento.

Ekde 1948 tiu ĉi najbara popolo estis plimulto en sia propra ŝtato, en la sama regiono kie ilia religia ĉefcentro troviĝis dum la lastaj tri mil jaroj.

La najbaroj de viaj amikoj havas nur unu ŝtaton en la mondo kie ili estas plimulto, nur unu ŝtaton kie ilia lingvo estas nacia lingvo, nur unu ŝtaton kie la ŝtato estas stampita de ilia religio. Ili ne povas perdi ĝin.

Por viaj amikoj – la palestinanoj – la situacio estas alia. Ili jam estas plimulto en la ŝtato Jordanio, evidenta plimulto en pli ol 20 ŝtatoj parolas ilian lingvon kaj evidenta plimulto en pli ol 50 ŝtatoj havas la saman religion.

Se la palestinanoj rezignas la postulon pri “rajto reveni”, la najbaroj ekkomprenos ke viaj amikoj antaŭ ĉio estas okupataj de ekhavo de propra ŝtato en Cisjordanio kaj la Gaza-strio. Hodiaŭ evidenta plimulto de la najbaroj havas la impreson ke la palestinaj estroj ne akceptis la identecon kaj konstucian leĝon de la najbara ŝtato.

Eble la plej grava helpo kiun vi povas doni al viaj amikoj estas kuraĝigi ilin akcepti aliajn solvojn ol moviĝon al la najbara ŝtato.

Tradukita el la norvega: Brev til venner av palestinerne

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

Israelo kaj ties kolonioj en Cisjordanio

La pacaj intertraktoj inter Israelo kaj la palestina estraro ne bone progresas, kiel mi jam antaŭe skribis. La palestinanoj rifuzas intertrakti pro tio ke Israelo daŭrigas konstrui en siaj kolonioj en Cisjordanio. Oni atentu ke plej verŝajne ne temas pri fondado de tute novaj kolonioj, sed pri konstruado de unuopaj konstruaĵoj ene de jam ekzistantaj kolonioj, kiel ekz. infanejoj, lernejoj kaj loĝdomoj.

Do: ĉu la kolonioj en Cisjordanio estas malhelpaĵo al intertraktoj? Ĉu Israelo eĉ rajtas havi koloniojn en Cisjordanio?

Laŭ la decido de San Remo, artikolo 6, judoj rajtas loĝi kie ajn en la geografia Palestino (la regiono okcidente de la Jordano):

Artikolo 6.

“La administrado de Palestino, dum sekurigi ke la rajtoj kaj pozicio de aliaj loĝantaroj ne estu endanĝerigitaj, faciligu judan enmigradon sub konvenaj kondiĉoj kaj favoru, en kunlaboro kun la Juda Agentejo aludante al Artikolo 4, densan ekloĝadon de judoj sur la teroj, inklude ŝtatan teron kaj neutiligeblan teron kiu ne estas postulata por komunaj celoj.”

Tiu ĉi decido neniel ŝanĝiĝis kaj estas tial ankoraŭ tute valida.

En jaro 1947 la Unuiĝintaj Nacioj en la rezolucio 181 rekomendis dispartigon de la geografia Palestino en unu juda ŝtato kaj unu araba ŝtato. La judoj akceptis tiun ĉi rekomendon, sed la araboj ĝin rifuzis.

Tiel estas dirite en ĉapitro 3 de la rezolucio:

“Palestinaj civitanoj loĝantaj en Palestino ekster la urbo de Jerusalemo, samkiel araboj kaj judoj kiuj ne havas palestinan civitanecon, loĝantaj en Palestino ekster la urbo de Jerusalemo, fariĝu civitanoj de la ŝtato en kiu ili loĝas kaj ĝuu plenajn civilajn kaj politikajn rajtojn je la sendependiĝo. Homoj aĝantaj pli ol 18 jarojn povas elekti en unu jaro ekde la dato de agnosko de sendependiĝo en la ŝtato en kiu ili loĝas, por civitaneco en la alia ŝtato, kondiĉe ke neniu arabo loĝanta ene de la proponita araba ŝtato havu la rajton elekti civitanecon en la proponita juda ŝtato kaj neniu judo loĝanta en la proponita juda ŝtato havu la rajton elekti civitanecon en la proponita araba ŝtato. La plenumo de tiu ĉi rajto de elekto inkludu la edzinojn kaj infanojn ankoraŭ ne 18-jarajn de homoj tiel elektantaj.”

Tiu ĉi teksto montras ke se ankaŭ la araboj estus akceptintaj tiun ĉi rezolucion kaj du ŝtatoj estus tiel fonditaj, en la araba ŝtato estus troviĝinta juda malplimulto kaj en la juda ŝtato estus troviĝinta araba malplimulto. La celo do ne estis krei du etne homogenajn ŝtatojn.

La decido de San Remo kaj la rezolucio 181 montras ke judoj rajtas loĝi en Cisjordanio. Ofte estas asertata ke la judaj kolonioj en Cisjordanio estus kontraŭleĝaj, sed tio ne veras. Ne troviĝas ia ajn decido laŭ kiu estus malpermesite de judoj loĝi en Cisjordanio. Krome oni atentu ke la judaj kolonioj konsistigas nur kelkajn procentojn de la areo de Cisjordanio. Mi trovis nombrojn de 3 % ĝis 6 % depende de la maniero kalkuli.

Do la palestinanoj rifuzas intertrakti pro tio ke Israelo daŭrigas konstrui en Cisjordanio. Tio estas absurde, ĉar neniam antaŭe la palestinanoj metis antaŭkondiĉojn por intertraktoj. Neniam antaŭe la judaj kolonioj estis malhelpaĵo al intertraktoj.

Oni atentu ke interkonsento inter Israelo kaj la palestinanoj ne estas tiel urĝa afero. La nuna situacio estas sufiĉe trankvila. Tamen oni atentu ke la situacio en la Mezoriento estas tre streĉita kaj la situacio povas tial rapide maltrankviliĝi.

La israela ĉefministro Benjamin Netanjahu intertraktemas kaj klare invitis la palestinan estraron al intertraktoj. Ili tamen rifuzas. Ĉar la palestina sinteno rilate al la juda ŝtato estas tre frosta, ŝajnas ke la palestina estraro procedos tiel ke ili povas kulpigi Israelon pro tio ke la intertraktoj fiaskas.

Por pligrandigi la ŝancon ke la palestina estraro alvenu al la tablo de intertraktoj, Israelo enkondukis 10 monatojn longan konstruhalton. Malgraŭ tio la palestina estraro alvenis al la tablo de intertraktoj nur kiam restis kelkaj semajnoj de la konstruhalto.

Estas grave atenti ke la judaj kolonioj ne estas malhelpaĵo al fina interkonsento inter Israelo kaj la palestinanoj. La judaj kolonioj almenaŭ ne estas malhelpaĵo al intertraktoj, ĉar eĉ la kolonioj estas intertraktendaĵo. Israelo ne estas la malhelpaĵo al paciĝo. La afero nun estas en la manoj de la palestina estraro. Se ili volas finfine konsenti pri paco kun Israelo tio tute eblas. Daŭre Israelo pacience atendas. Kiel la lando faris ekde ĝia naskiĝo.

Leginda franclingva artikolo: Benjamin Netanyahu “J’invite le président Abbas à poursuivre les pourparlers” [Benjamin Netanjahu “Mi invitas la prezidanton Abbas daŭrigi la intertraktojn”]

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

La pacaj intertraktoj

Malbone progresas la pacaj intertraktoj inter Israelo kaj la palestina estraro. La israela ĉefministro Benjamin Netanjahu diris ke li daŭrigos la konstruhalton en Cisjordanio se la palestina estraro agnoskas Israelon kiel judan ŝtaton. Maĥmud Abbas tion rifuzis kaj diris ke la palestinanoj jam en 1993 agnoskis Israelon. Sed kial Abbas ne denove agnoskas Israelon se laŭ li la palestinanoj jam en 1993 agnoskis Israelon? Ĉu ne du najbaraj landoj devus agnoski unu la alian? Ĉu ne tio estas premiso por paca kaj varma kunvivado? Israelo ja akceptas la estigon de palestina ŝtato. Tial estus nature ke ankaŭ la palestina estraro akceptu Israelon.

Alia problemo estas la judaj kolonioj en Cisjordanio. Neniam antaŭe la palestinaj estroj rifuzis intertrakti pro daŭra juda konstruado en Cisjordanio. La fina pacinterkonsento ĉiuokaze estos tia ke Israelo retenos parton de la kolonioj en Cisjordanio. Kial do Israelo ne rajtus daŭrigi la konstruadon en kolonioj kiuj ĉiuokaze apartenus al Israelo en la estonteco?

La antaŭa ”konduto” de la palestina estraro donas al ni kaŭzojn dubi ĉu vere la palestina estraro interesiĝas pri paciĝo. Ŝajnas ke la situacio ne ŝanĝiĝis. La judaj kolonioj en Cisjordanio neniam antaŭe estis malhelpaĵo en la paca procezo. Krome la judaj kolonioj estas intertraktenda afero. Tial estas malbonege de la palestina estraro rifuzi kunsidi ĉe la tablo por intertrakti pri la paciĝo.

Finfine Israelo ĉiuokaze retenos parton de la kolonioj en Cisjordanio interŝanĝe al konformaj landpecoj donotaj al la palestinanoj. Devus esti tute nature ke Israelo retenas parton de la kolonioj en Cisjordanio – sur teroj kie judoj loĝis dum jarmiloj. Estas malfacile kompreni kial Israelo devus halti la konstruadon en tiuj kolonioj kiujn Israelo ĉiuokaze retenos.

Kiel revenigi la palestinan estraron al la intertrakta tablo? Aŭ ĉu vere ankoraŭ estas tiel ke la palestina estraro ne deziras paciĝon?

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

La mondo malsanas: nemoralaj bildoj kaj judaj kolonioj estas pli interesaj ol nemoralaj grenadoj

Jen ia analizo de la lastatempa raportado pri la konflikto en Mezoriento:

Tiuj kiuj daŭre sekvas la raportadon pri okazaĵoj en la mondo tutcerte memoras la novaĵon pri la nemoralaj bildoj kiujn israela soldatino publikigis en Facebook, kio okazis proksimume antaŭ unu monato. Jes ja, aĉa konduto de soldato. Kritikinda kaj kritikenda okazaĵo kaj ankaŭ raportinda kaj raportenda.

Alia novaĵo, pli freŝa ol tiu pri la nemoralaj bildoj, estas ke dum la pasinta semajno el la Gaza-strio estis pafitaj grenadoj – kiuj enhavis fosforon.

Ĉu vi estas aŭdinta pri tio? Verŝajne ne. Nu, kial? Ĉar la amaskomunikiloj ne raportas pri tiaĵoj.

Kiam israela soldatino publikigas nemoralajn bildojn la tuta mondo estas sciigita, sed kiam la malamikoj de Israelo pafas fosforajn grenadojn al civilulojn la mondo ne estas sciigita.

Kial?

Ĉar la monda amaskomunikilaro aĉas. Ĉar la mondaj estroj kaj politikistoj agadas laŭ duecaj normoj.

Koncerne la grenadojn troviĝas multaj problemoj: ili estas ĉiuj malobservoj de la homaj rajtoj. Krome ili okazas dum la novaj pacaj intertraktoj inter Israelo kaj la palestinanoj. Krome uzado de fosforaj armiloj kontraŭ civiluloj estas kontraŭleĝe laŭ internacia juro.

Ĉu tiuj estis ĉiuj problemoj? Ne. Troviĝas aliaj problemoj: la homrajtaj organizaĵoj silentas. Okazis neniaj ajn reagoj de Amnestio Internacia aŭ Human Rights Watch. Mi almenaŭ nenion rimarkis el miaj esploroj. Krome mi volas diri ke tiuj ĉi homrajtaj organizaĵoj estas konataj pro tio ke ili rapide emas kritiki Israelon, sed kiam Israelo estas atakata tiuj ĉi organizaĵoj ŝajnas dormi.

Tio estas laŭ mi la plej granda malhelpaĵo al paciĝo en la Mezoriento: pri kelkaj okazaĵoj oni ne raportas. La mondo ne vidas (aŭ ne volas vidi) kelkajn okazaĵojn. Oni silentas.

Fina, firma kaj daŭra paco ne eblas tiel longe kiel la mondo ne pretas kontraŭlabori la veran kaŭzon de la konflikto – la teroradon. Sed tio siavice ne eblas se oni ne pretas vidi la aferon.

En la nunaj intertraktoj inter Israelo kaj la palestinanoj la judaj kolonioj estas daŭre menciataj kiel malhelpaĵo al paciĝo. Sed kiel estas pri la daŭra pafado de raketoj kaj grenadoj en Israelon fare de teroristoj? Ĉu ne tio estas malhelpaĵo al paciĝo?

Grenadoj estis pafitaj en Israelon dum la pasinta semajno. Tio estas malobservo de la homaj rajtoj. Tio estas krima ago. Tio estas kondamnenda ago. Sed kie estas la kritikaj voĉoj?

La judaj kolonioj estas asertataj esti malhelpaĵo al paciĝo. Tio ne veras. La kolonioj estas intertraktebla kaj solvebla afero. Kontraŭe la daŭra terorado, kaj la daŭra silentado kaj nekritikado de tio, estas grandaj malhelpaĵoj al paciĝo.

La palestinaj estroj cedu ĉiun perforton. Ili komencu kontraŭlabori la teroradon. Ili arestu teroremulojn.

La mondaj estroj kaj politikistoj komencu kritiki la terororganizaĵojn kaj la palestinajn estrojn. Ili postulu konkretajn paŝojn al cedo de ĉia perforto.

Mi estas realisto: sen tio la paco ne estos atingita. La intertraktoj fiaskos.

Tiel longe kiel la mondo pli interesiĝas pri nemoralaj bildoj kaj judaj kolonioj ol grenadoj, paciĝo ne eblas.

Pri la fosforaj grenadoj en diversaj lingvoj:

La angla: http://www.jpost.com/MiddleEast/Article.aspx?id=188206

La itala: http://www.informazionecorretta.com/main.php?mediaId=8&sez=120&id=36463

La hispana: http://yahel.wordpress.com/2010/09/15/hamas-ataco-a-israel-con-bombas-de-fosforo/

La franca: http://www.courrierinternational.com/breve/2010/09/17/le-hamas-attaque-avec-du-phosphore

La germana: http://www.eip-news.com/2010/09/hamas-benutzt-phosphorbomben-gegen-israel/

La rusa: http://www.svobodanews.ru/archive/ru_news_zone/20100916/17/17.html?id=2159521

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

Interparolo de du homoj pri paciĝo en Mezoriento…

— Do vi celas ke ekestu paco se Israelo retiriĝos al la landlimoj de 1967. Tiel oni atingus pacon kun Sirio, Libano kaj Sauda Arabio kaj la palestina afero estu principe solvita?!

— Tre ĝuste…

— Hmmmm, sed se tiel estas, ĉu vi povas klarigi kial en tiu okazo la arabaj ŝtatoj atakis Israelon en jaro 1967? Tiam ja Israelo estis malantaŭ la landlimoj de 1967. Se la araboj estis kontentaj kun tiuj landlimoj, kial la egipta prezidanto Nasser diris en radioparolo la 27-an de majo 1967 (la 5-an de junio la milito eksplodis), “Nia ĉefa celo estas la ekstermo de Israelo…”

Fonto: Israel — älskat hatobjekt!

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.

Relativa trankvilo – sed ne paco

Pri kio temas la israela-palestina konflikto, kiu ŝajnas esti eterna kaj tre malfacile solvebla? Kio estas la problemo?

Pri tio oni fakte povas sin demandi.

La nuntempa situacio ŝajnas esti relative trankvila – sed en la regiono ne estas paca etoso. Cerbumante pri la konflikto antaŭ kelkaj tagoj, mi pensis pri la ĵus komenciĝintaj intertraktoj. La intertraktoj celas du aferojn: pacon kaj sendependan palestinan ŝtaton. Mi cerbumis pri kiel tiuj du aferoj estas ligitaj al unu la alia.

Ĉu estiĝo de sendependa palestina ŝtato signifus ke en la regiono estiĝu paco? Ne necese. Nu, ĉu firma paco estas premiso por la estiĝo de sendependa palestina ŝtato?

Mi pensas ke firma paco estas premiso por estiĝo de sendependa palestina ŝtato. Estiĝo de sendependa palestina ŝtato per si mem ne signifus ke en la regiono estiĝus firma kaj daŭra paco.

Kio do devas okazi por ke firma kaj daŭra paco povus esti atingita?

La plej granda malhelpaĵo al paciĝo estas ke la palestinaj estroj ne akceptas Israelon kiel judan ŝtaton. Tio signifas ankaŭ ke ili – almenaŭ parto de ili – ne akceptas ian ajn judan ĉeeston en Mezoriento. La palestinaj estroj tamen devas akcepti ke judoj ĉeestas en Mezoriento kaj ili devas akcepti Israelon kiel judan ŝtaton. Sen tia akcepto paco ne povas esti atingita.

Dua granda malhelpaĵo al paciĝo estas la perforto uzata de palestinanoj. Tio estas la teroremularo kiu troviĝas inter la palestinanoj. La palestinaj estroj devas cedi ĉiujn perfortaĵojn kaj kontraŭlabori ĉiun perfortemon. Sen tia cedo paco ne estas atingebla.

Kion do Israelo devas fari?

Israelo sopiras al paco. Israelo dum longa tempo aspiris, deziris kaj atendis pacon kaj la lando faris multe por krei premisojn por paciĝo. Fina interkonsento estas nur atingebla per intertraktoj. Israelo pretas intertrakti kaj Israelo ankaŭ pretas fari cedojn por atingi finan, firman kaj daŭran pacon.

Oni tamen memoru ke ambaŭ flankoj devas fari paŝojn por ke paco povus esti atingita. Devus esti modere diri ke la plej grandaj paŝoj estas farendaj en la palestina flanko: akceptado de Israelo kiel juda ŝtato kaj cedo de ĉiu perfortemo.

Tio estis ĝis nun la israela-palestina konflikto, sed ni memoru ke troviĝas aliaj defioj en la regiono. Tio estas la konfliktoj inter Israelo kaj ties najbarlandoj – la israela-araba konflikto. Israelo nur havas packontrakton kun Egiptio kaj Jordanio. Ankaŭ rilate al tio estas tiel ke la estroj de la najbaraj landoj de Israelo ne akceptas ian ajn judan ĉeeston en Mezoriento. Tamen tiuj estroj ankaŭ devas akcepti Israelon kiel judan ŝtaton, samkiel la palestinaj estroj devas tion fari. Sen tia akcepto paco inter Israelo kaj ties najbaraj landoj ne povas esti atingita.

Gravaj minacoj kontraŭ Israelo el la najbaraj landoj de Israelo estas Hizbulaho en la nordo, kiu havas dekmilojn da raketoj. En la oriento minacas Irano, kiu plej verŝajne celas produkti nukleajn armilojn kaj kies prezidanto elbuŝigis ke Israelo devus esti forviŝita el la mondomapo.

Krom tiuj ĉi minacoj ankaŭ Hamaso kaj la ĉirkaŭ dek aliaj terororganizaĵoj en la Gaza-strio estas granda minaco kontraŭ Israelo. La teroristoj daŭre pafas raketojn kaj grenadojn en Israelon.

La nuna situacio do estas relative trankvila, sed en la regiono ne estas paco nek paca etoso. La minacoj de Hizbulaho kaj Irano estas severegaj por Israelo.

La situacio de la palestinanoj ne estas perfekta, sed ankaŭ ne tre malbona. La plejparto de la palestinanoj en Cisjordanio estas sub palestina memregado. En la Gaza-strio la situacio estas multe pli malbona, ĉar tie regas Hamaso.

Entute en la nuna situacio homoj ne grandakvante mortas aŭ suferas – kio estas bone. Sed oni memoru ke tumultoj povas kiam ajn ekflami en tiu ĉi regiono. Tamen oni atentu ke la militoj kiuj okazis dum la lastaj jaroj estis defendaj militoj fare de Israelo (la libana milito en la somero 2006 kaj la gazaa milito en la vintro 2008-2009). Oni memoru ke tiuj ĉi militoj estis kaŭzitaj de raketpafado fare de la malamikoj de Israelo kaj Israelo devis kompreneble defendi sin – kiel ĉiu ajn alia lando estus farinta en tia situacio.

La nuna relative trankvila situacio povas daŭri tiel longe kiel la malamikoj de Israelo ne minacas kaj atakas la landon. La situacio tamen entute estas severega kaj komplikega pro la nuklea minaco de Irano kaj la raketa minaco de Hizbulaho. La minaco de la palestina terorado estas eliminita – almenaŭ parte – per la sekurecaj aranĝoj fare de Israelo.

Paco ĉiam eblas, sed la vojo al fina, firma kaj daŭra paco en Mezoriento ŝajnas esti longa kaj malfacila. Israelo pretas paciĝi – kaj dum longa tempo faris multe por paciĝo – kaj dum longa tempo aspiris, deziris kaj atendis pacon. La paca mano de Israelo estas etendita, sed ĉu en la alia flanko sammaniere troviĝas paca mano etendita? Ŝajnas ke ne, ĉar la malamikoj de Israelo ne akceptas la judan ĉeeston en Mezoriento. Tiel longe kiel ili ne tion akceptos, Israelo ne trovos pacan manon etenditan en la alia flanko, ĉar premiso al paciĝo estas ke la packumpanoj akceptas la ekziston de unu la alia. La malakcepto de la juda ĉeesto en Mezoriento estas la fundamenta problemo en la konflikto inter Israelo kaj ties malamikoj. Tial la unua paŝo al paciĝo estas ke ili akceptus la judan ĉeeston en Mezoriento. Sen tiu akcepto paco neniam atingeblas.

Kiam tiu ĉi akcepto estas farita, la ceteraj solvendaĵoj tutcerte solveblas per intertraktoj. Oni ja antaŭe atingis pacon en aliaj malfacilaj konfliktoj. Tamen en tiuj konfliktoj la packumpanoj akceptis la ekziston de unu la alia. Tial la malamikoj de Israelo akceptu ke en Mezoriento troviĝas juda ŝtato – Israelo. La judoj kaj la araboj estas fratoj. La judoj apartenas al Mezoriento, ĉar ili devenas el tie. La araboj do bonvenigu siajn fratojn kiuj “revenis hejmen” – post dumiljara diasporo ĉirkaŭ la mondo. Nur tia bonvenigo povas fini la longan kaj sangan konflikton en Mezoriento. La paca mano de Israelo estas etendita – kaj estis etendita ekde la komenco. Ĉu la araboj akceptos la revenon de siaj fratoj?

Kion vi pensas pri la konflikto inter Israelo kaj ties malamikoj, kara leganto?
Kio laŭ vi estas la kaŭzo de la konflikto kaj kiel la konflikto solveblas?

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe:
miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity.
Listo de ĉiuj artikoloj.